3. โทณปากสุตฺตวณฺณนา

[124] ‘‘โทณปากกุร’’นฺติ เอตฺถ วิภตฺติโลปํ กตฺวา นิทฺเทโสติ อาห ‘‘โทณปากํ กุร’’นฺติฯ โทณสฺสาติ จตุนฺนํ อาฬฺหกานํ, โสฬสนาฬีนนฺติ อตฺโถฯ ตทุปิยนฺติ ตทนุรูปํ, ตสฺส วุตฺตปริมาณสฺส อนุจฺฉวิกนฺติ อตฺโถฯ ปุพฺเพติ ตํทิวสโต ปุริมตรทิวเสสุฯ พลวาติ มหาฯ ภตฺตปริฬาโหติ ภตฺตสมฺมทเหตุโกฯ อสฺส รญฺโญ อุโภสุ ปสฺเสสุ คหิตตาลวณฺฏา พีชนฺติ ยมกตาลวณฺเฏหิฯ ผาสุวิหารนฺติ โภชเน มตฺตญฺญุตาย ลทฺธพฺพสุขวิหารํฯ โภชนมตฺตญฺญู หิ สุขวิหาโร โหติฯ เตนาห ‘‘ตนุกสฺส ภวนฺติ เวทนา, สณิกํ ชีรติ อายุ ปาลย’’นฺติฯ

ตนุกสฺสาติ ตนุกา อสฺส ปุคฺคลสฺส, ภุตฺตปจฺจยา วิสภาคเวทนา น โหนฺตีติ อตฺโถฯ สณิกนฺติ มนฺทํ มุทุกํ, อปริสฺสยเมวาติ อตฺโถฯ ชีรตีติ ปริภุตฺตาหาโร ปจฺจติฯ อายุปาลยนฺติ นิโรโธ อเวทโน ชีวิตํ รกฺขนฺโตฯ อถ วา สณิกํ ชีรตีติ โส โภชเน มตฺตญฺญู ปุคฺคโล ปริมิตาหารตาย สณิกํ จิเรน ชีรติ ชรํ ปาปุณาติ ชีวิตํ ปาเลนฺโตฯ

ปริยาปุณิตฺวาติ เอตฺถ ยถา สพฺพํ โส ปริยาปุณิ, ตโต ปรญฺจ ยถา ปฏิปชฺชิ, ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘รญฺญา สทฺธิ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ ตาวตเก ตณฺฑุเล หาเรยฺยาสิ ตทุปิยญฺจ พฺยญฺชนนฺติ อาเนตฺวา สมฺพนฺโธฯ

ปุริสภาโค เอสาติ มชฺฌิเมน ปุริเสน ภุญฺชิตพฺพภาโค เอโส, ยทิทํ นาฬิโกทนมตฺตํฯ สลฺลิขิตสรีรตาติ ภมํ อาโรเปตฺวา อุลฺลิขิตสฺส วิย สพฺพปริฬาหวูปสมสฺส ปุถุลตาปคตสรีรสฺสฯ สีลํ สมฺปรายิกตฺโถติ วุตฺตํ, กุโต ปเนตฺถ สีลนฺติ อาห ‘‘โภชเน’’ติอาทิฯ สีลงฺคํ นาม โหตีติ จตุปาริสุทฺธิสีลสฺส อวยโว เอโก ภาโค โหติฯ

โทณปากสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ